Kan man se på röntgen om man har astma

Kva er astma?

Astma er ein tilstand likt gjer detta vanskeleg å puste. Dei små luftvegane inom lungene blir betente og blir forsnevra og gjer detta vanskelegare å puste atmosfär inn og ut.

Astma är kapabel kome från ein reaksjon på partiklar inom lufta, likt til dømes støvmidd, pollen og dyrehår. Andre utløysande årsaker til astma er tobakksrøyk, luftforureining, kulde, trening alternativt sjukdom inom luftvegane, såsom til dømes ei forkjøling. 

Dei fleste vaksne tillsammans med astma äger huvudbonad tilstanden sidan dei plats små människor, dock nokon blir ramma seinare inom livet.

Symptom på astma hos vaksne

Vanlege symptom på astma er at ni kjenner deg tett inom brystet og massiv inom pusten. Pipelydar når ni pustar, er òg vanlege. Eit anna symptom är kapabel trohet hoste. Nokon opplever forverring från symptoma når dei ligg.

Symptoma förmå variere frå ljus til dygn, og ni kunna inom periodar äga få alternativt ingen symptom.

Alvorlege astmaanfall er sjeldne, dock dersom ni opplever kraftige pustevanskar, bør ni ringe 113 for akutt hjelp.

Behandling från astma hos vaksne

Føremålet tillsammans med behandlinga er å dempe symptoma når dei oppstår og førebygge nye anfall.

Hurtigverkande inhalator

Den vanlegaste behandlinga er ein hurtigverkande inhalator (korttidsvirkande adrenerg beta2-agonist) vilket skal brukast ved symptomforverring från astma og massiv pust. detta er vanleg å ta eit par inhalasjonar når symptoma oppstår. äger ni massiv pust sjeldnare enn tre gongar inom veka alternativt berre ved trening, är kapabel dette trohet tilstrekkeleg behandling.

Preparata gir vanlegvis ingen biverknadar, dock ni förmå oppleve ei svak skjelving, spesielt på hendene.

Du bør ständigt äga inhalatoren tilgjengeleg. Fargen på ein hurtigverkande inhalator er vanlegvis blå.

Kortisoninhalator

Viss ni plagast från astma oftare enn to gongar inom veka, kunna legen anbefale deg ein kortisoninhalator (beklometason, budesonid og flutikason). Kortisonliknande stoff er betennelsesdempande midlar, og utgjer grunnmedisineringa ved langtidsbehandlinga från astma.

Det finst mykje god forsking liksom viser at kortisoninhalatorar kontrollerer astma, gir betre søvn og reduserer nödvändigheten for den hurtigverkande inhalatoren. Ved å bruke ein kortisoninhalator regelmessig förmå ni òg redusere sjansane for alvorlege astmaanfall og innlegging på sjukehus.

Ny forsking trekker inom irritation från at detta förmå trohet mogleg å kombinere kortisoninhalasjon tillsammans bronkieutvidande midlar og bruke detta ved behov. Dette kunna trohet eit alternativ for personar tillsammans med mild astma.

Bruk från kortisoninhalasjon förmå gjere deg hås og aukar sjansen for soppbelegg inom munnhulen (trøske). Derfor bør ni gurgle försvunnen medisinrestar tillsammans med vatn rett etter bruk.

Kortisonpreparat är kapabel likevel ikkje stoppe eit astmaanfall liksom allereie er starta. Til detta verkar dei for sakte. Viss ni får ei brå forverring, må ni bruke den hurtigverkande inhalatoren.

Kortisoninhalasjon førebyggar astmasymptom på lengre sikt. Kortisoninhalatorar er ofte brune, dock også raude, beige og oransje. Dei fleste blir brukte éin alternativt to gongar dagleg.

Dersom ni ikkje besitter huvudbonad bekymmer tillsammans med astma på nokon månadar, är kapabel kortisondosane trappast ned.

Det finst andre typar inhalatorar og tablettar såsom også verkar førebyggande. Legen skriv vilket oftast ut desse legemidla inom tillegg til kortisoninhalasjon når detta er nødvendig.

Dosering

Astma blir behandla trinnvis avhengig från kor alvorleg astmaen er når ni søker hjelp. Dersom den noverande behandlinga di ikkje er optimal, må ni inom ein periode trappe opp behandlinga ved å ta ein høgare dos kortisoninhalasjon alternativt eit anna legemiddel inom tillegg. från og til blir tablettbehandling anbefalt tillsammans kortison.

Det er betydelsefull å trappe opp raskt ved forverringar. Då blir forbruket från medisinar mindre på lang sikt. Når astmasymptoma er beneath övervakning, är kapabel behandlinga trappast ned igjen. Legen skal ständigt leite etter den lågaste moglege dosen liksom gir god symptomkontroll.

Du är kapabel be ifall ein skriftleg strategi for dosering från medisinane avhengig från kor alvorleg astmaen er. Dette förmå gjere detta lettare å kontrollere symptoma og justere medisinane angående nødvendig. Legen förmå føreslå at ni brukar ein PEF-målar heime.

Ein PEF-målar är kapabel på ein meir objektiv måte avgjere angående lufta passerer normalt gjennom luftvegane alternativt ikkje. ni kunna skrive ned resultata over ein periode før ein legetime. Legen förmå rettleie deg korleis ni skal utføre PEF-målingar. tillsammans vellykka behandling vil PEF-verdiane trohet stabilt gode. PEF-målaren kunna ni få på blå resept.

Korleis bruke ein astmainhalator?

Det finst fleire inhalatortypar. Dei vanlegaste frigir ein fast dos kvar gong ni brukar dei. Bruksmåten varierer, så detta beste er å lese bruksrettleiinga nøye slik at ni får rette vanar frå uppstart från.  Er ni inom tvil, finst detta instruksjonsvideoar på internett. Legen og läkemedelsbutik är kapabel òg gi deg instruksjon.

Viss ni besitter vanskar tillsammans å bruke inhalatoren, bør ni seie detta til ein lege. Ho är kapabel føreslå ein ytterligare type inhalator såsom er lettare å bruke.

Sjølvhjelp og råd

Å lære maximalt mogleg ifall astma förmå gjere detta lettare å få god övervakning på tilstanden. ni kunna få god rettleiing från fastlegen, og nokon går på utbildning inom regi från lokalsjukehuset. ni finne på huden òg informasjon hos Norges astma- og allergiforbund (naaf.no). 

Påverknadar heime alternativt utandørs kunna forverre alternativt utløyse astma. Forureina atmosfär, pollen, støvmidd, sigarettrøyk og kjæledyr er døme på dette. detta er lurt å unngå utløysande faktorar så langt detta leit seg gjere. Viss mogleg bør ni fjerne den utløysande faktoren frå heimen. Er ni allergisk mot støvmidd förmå hyppig vask inom heimen, innreiing tillsammans enkle møblar og tregolv inom staden for teppe hjelpe. Slike tiltak er spesielt viktige på soverommet.

Du kunna òg prøve å hugse kva liksom besitter utløyst astmaanfall tidlegare, for å førebygge nye anfall. fanns detta til dømes ein luftvegsinfeksjon, kunna ni trappe opp medisineringa etter avtale tillsammans med legen din neste gong ni merkar dei første symptoma på ein infeksjon.

Prognose

Dei fleste får god hjelp från behandlinga mot astma og kunna leve eit aktivt liv. Astma er vanlegvis ikkje livstruande, dock detta finst framleis vaksne likt døyr från astma. Dersom ni opplever at symptoma blir forverra, såsom til dømes at ni vaknar oftare ifall natta, bør ni kontakte lege.

Opplever ni eit anfall der symptoma raskt kjem ut från övervakning, bør ni ringe legevakt alternativt 113 snarast. Får ni tidleg hjelp är kapabel ni unngå ei eventuell innlegging på sjukehus.